Reklama a prawo autorskie

Prawo autorskie nie uzależnia ochrony dzieł od ich przeznaczenia.

Zgodnie z treścią art. 1 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych przedmiotem ochrony jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.

W czasie upływającym od przystąpienia do tworzenia dzieła przeznaczonego do reklamy aż do jego rozpowszechnienia występują osoby fizyczne i prawne, których uprawnienia do utworu mogą być zróżnicowane. Osobami tymi są: zamawiający reklamę, autor lub autorzy dzieła, agencje reklamowe oraz instytucja rozpowszechniająca utwór. Ustalenie podmiotów praw autorskich do utworów reklamowych zależne jest nie tylko od okoliczności faktycznych stworzenia dzieła, ale także od stosunku prawnego łączącego twórcę z agencją reklamową lub wprost z podmiotem reklamowym oraz od rodzajowej klasyfikacji utworu (np. dzieło filmowe). Sytuację prawną twórcy wobec instytucji zamawiającej utwór może określać umowa o stworzenie dzieła i przeniesienie do niego określonych uprawnień lub umowa o pracę. W przypadkach, gdy twórca nie jest związany z zamawiającym żadnym innym stosunkiem prawnym poza umową, na podstawie której przenosi na zamawiającego określone prawa majątkowe do dzieła, taka umowa stanowi jedyną podstawę do oceny nabytych przez zamawiającego uprawnień. Umowa może mieć charakter umowy licencyjnej, upoważniającej do korzystania z utworu, ale nie przenoszącej autorskich praw majątkowych, lub też umowy przenoszącej część lub ogół autorskich praw majątkowych (np. umowa sprzedaży).

Wykorzystanie utworu w reklamie powinno następować z przestrzeganiem autorskich dóbr osobistych. Wszelkie ograniczenia praw autorskich tym zakresie mogą następować jedynie za zgodą twórcy (np. pominięcie nazwiska autora przy udostępnianiu dzieła publiczności lub naruszenie integralności utworu) albo na podstawie stosownych przepisów.

Zgodnie z art. z art. 49 ust. 2 ustawy , choćby nabył całość autorskich praw majątkowych, nie może, bez zgody twórcy, czynić zmian w utworze, chyba że są one spowodowane oczywistą koniecznością, a twórca nie miałby słusznej podstawy im się sprzeciwić.

W doktrynie podkreśla się, że także w przypadkach wykonania dzieła graficznego (np. plakatu) dla celów reklamy, autor może być zobowiązany do znoszenia ingerencji zamawiającego w treść i formę dzieła eksploatowanego dla celów handlowych. Naruszenie integralności dzieła graficznego może znajdować uzasadnienie w realizacji celów reklamowych, a gdy następuje w ram ach stosunku pracy - w uprawnieniach pracodawcy do kierowania procesem tworzenia dzieła.