Oszuści podszywają się pod służby!

Dlaczego oszuści podszywają się pod policję?

Najczęściej stosowane elementy manipulacji to:

• groźby konsekwencji prawnych („toczy się wobec Pana/Pani postępowanie”, „wyrok zostanie wykonany”, „musisz zgłosić się w sprawie śledztwa”),
• fałszywe pisma urzędowe stylizowane na oficjalne dokumenty,
• załączniki z rzekomymi dowodami lub protokołami,
• pilne wezwania do kontaktu.

Każdy z tych elementów ma doprowadzić odbiorcę do kliknięcia w załącznik lub w link. A to prosta droga do infekcji złośliwym oprogramowaniem.

Co znajduje się w załącznikach od cyberoszustów?

Załączniki wysyłane w fałszywych mailach nigdy nie zawierają „wezwania”, „wyroku”, ani „zawiadomienia”. Zazwyczaj ukrywają programy typu trojan, umożliwiające przejęcie urządzenia, keyloggery, które przechwytują wpisywane hasła i dane logowania lub malware szyfrujący pliki (ransomware). Inne z fałszywych wiadomości mogą zawierać oprogramowanie umożliwiające przejęcie konta bankowego czy narzędzia wykradające dane z przeglądarki (cookies, hasła, sesje).

W wielu przypadkach infekcja następuje natychmiast po otwarciu pliku, nawet jeśli jest to dokument PDF lub archiwum ZIP.

Jak wygląda fałszywy mail podszywający się pod policję?

Oszustwa tego typu mają zazwyczaj wspólne cechy:

• nadawca podszywa się pod instytucję (np. „Policja.pl”, „Prokuratura.gov”, „Komenda Główna Policji”),
• adres e-mail nie ma nic wspólnego z oficjalnymi domenami .gov.pl,
• wiadomość jest agresywna lub alarmująca,
• w treści znajduje się załącznik lub link do „protokołu”,
• nadawca wymaga szybkiej reakcji.

Warto podkreślić: policja nie prowadzi korespondencji mailowej w takich sprawach i nie przesyła żadnych dokumentów tą drogą.

Jak duże jest to zagrożenie?

Z raportów CERT Polska wynika, że liczba kampanii phishingowych w Polsce wzrosła o kilkaset procent rok do roku. Coraz częściej wykorzystuje się spoofing nadawcy, który sprawia, że e-mail wygląda jak wysłany z zaufanej domeny, a ataki z załącznikami są jednym z najskuteczniejszych sposobów infekowania urządzeń i zwłaszcza komputerów firmowych.

To poważne zagrożenie zarówno dla konsumentów, jak i przedsiębiorców – szczególnie tych prowadzących działalność w e-commerce, gdzie bezpieczeństwo danych klientów ma kluczowe znaczenie.

Konsekwencje dla użytkowników i firm

Użytkownik indywidualny na skutek takiego ataku może utracić:

• hasła do poczty, banku i mediów społecznościowych,
• pieniądze z konta,
• dostęp do komputera (ransomware),
• dane osobowe, które mogą posłużyć do kolejnych oszustw.

Przedsiębiorca ryzykuje dodatkowo:

• wyciekiem danych klientów,
• zablokowaniem systemów i przestojami w pracy,
• odpowiedzialnością prawną na gruncie RODO,
• stratami finansowymi związanymi z odzyskiwaniem systemów.

Jak chronić się przed fałszywymi mailami?

Poniżej lista praktycznych 7 zasad, które warto wdrożyć natychmiast, aby ustrzec się przed oszustwami przeprowadzanymi opisaną powyżej metodą:

1. Nigdy nie otwieraj załączników od nieznanych nadawców - nawet jeśli wiadomość wygląda na urzędową – zwłaszcza wtedy należy zachować szczególną czujność.
2. Sprawdzaj domenę nadawcy - policja i instytucje państwowe korzystają wyłącznie z domen .gov.pl.
3. Nie klikaj w linki przed ich sprawdzeniem - możesz najechać kursorem i zobaczyć rzeczywisty adres URL – fałszywe linki zwykle zdradzają się podejrzaną domeną.
4. Włącz filtr antyspamowy oraz ochronę antywirusową - nowoczesne systemy potrafią rozpoznać wiele zagrożeń automatycznie.
5. Aktualizuj system operacyjny i oprogramowanie - wielu ataków dałoby się uniknąć, gdyby urządzenie miało aktualne łatki bezpieczeństwa.
6. W firmie stosuj szkolenia i polityki bezpieczeństwa - najwięcej infekcji następuje przez nieuwagę pracowników. Edukacja to najskuteczniejsza ochrona.
7. Zgłaszaj podejrzane wiadomości - CERT Polska przyjmuje zgłoszenia na incydent.cert.pl – to pomaga zwalczać kampanie phishingowe.

Warto sprawdzić także: Uważaj na oszustów telefonicznych!

Co zrobić, jeśli otworzyłeś załącznik?

Szybka reakcja ma kluczowe znaczenie. Jeśli już otworzyłeś szkodliwy plik, przeskanuj urządzenie profesjonalnym programem antywirusowym. Warto także zmień hasła do swoich kont – najlepiej z innego urządzenia. Bez względu na powyższe, kontaktuj się z bankiem, jeśli istnieje ryzyko przejęcia konta.

W przypadku firm, powinieneś zgłosić incydent administratorowi IT i ocenić czy zdarzenie wymaga zgłoszenia do Prezesa UODO zgodnie z przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych.

Podsumowanie

Oszustwa bazujące na podszywaniu się pod policję lub inne instytucje publiczne to jedna z najgroźniejszych form phishingu. Celem cyberprzestępców jest nakłonienie odbiorcy do otwarcia załącznika, który instaluje na urządzeniu złośliwe oprogramowanie. Należy pamiętać, że organy państwowe nie prowadzą korespondencji mailowej w tego typu sprawach i nigdy nie przesyłają plików do samodzielnego pobrania.

Świadome działanie, weryfikacja źródeł i zdrowy sceptycyzm to najlepsza ochrona przed tego typu cyberatakami.

Chcesz być bezpieczny w sieci?

• Odwiedź Legalniewsieci.pl, gdzie publikujemy aktualne ostrzeżenia i poradniki.
• Śledź nas na Facebooku, aby nie przegapić nowych zagrożeń.
• Jeżeli działasz w branży e-commerce i potrzebujesz wsparcia prawnego – skontaktuj się z kancelarią LexLab.