Dzwoni nieznany numer? Uważaj, to może być oszust!

Jak przebiega typowe oszustwo telefoniczne?

Choć scenariusze mogą różnić się szczegółami, zwykle schemat rozmowy wygląda podobnie:

1. Połączenie przychodzi z nieznanego, zagranicznego numeru.
2. Rozmówca przedstawia historię mającą wywołać presję czasu lub niepokój, np.:
• rzekomą próbę włamania na konto bankowe,
• zatrzymanie przesyłki na granicy,
• konieczność pilnego „potwierdzenia danych”.
3. W trakcie rozmowy pojawia się próba uzyskania:
• danych identyfikacyjnych (PESEL, adres, e-mail),
• danych finansowych (numer karty, kod BLIK, kody SMS),
• lub przekierowanie do instalacji aplikacji do zdalnej kontroli ekranu, co pozwala przejąć kontrolę nad urządzeniem.

Mimo rosnącej świadomości, oszuści nadal docierają do osób, które łatwiej poddają się manipulacji – szczególnie tych pozbawionych dostępu do rzetelnej edukacji technologicznej i informacyjnej.

Skąd przestępcy mają nasze numery?

Najczęstsze źródła to:

• wycieki danych z serwisów online i sklepów e-commerce,
• portale ogłoszeniowe i platformy sprzedażowe,
• fałszywe loterie, konkursy i formularze bez wiarygodnego nadawcy,
• zakup danych od nieuczciwych brokerów.

W praktyce oznacza to, że problem zahacza zarówno o kwestie bezpieczeństwa technicznego, jak i ochronę danych osobowych zgodnie z RODO/GDPR.

Zagrożenia: co może stracić konsument, a co przedsiębiorca?

Konsument naraża się przede wszystkim na:

• utratę pieniędzy z konta,
• przejęcie kont internetowych,
• wykorzystanie jego danych do kolejnych oszustw.

Przedsiębiorca dodatkowo może doświadczyć:

• prób wyłudzeń „na pracownika”,
• ataków na dostępy administracyjne i systemy płatności,
• szkód wizerunkowych wynikających z nielegalnego obiegu danych klientów,
• obowiązków zgłoszeniowych, jeśli dojdzie do potwierdzonego wycieku.

Jak rozpoznać podejrzane połączenie?

Zachowaj czujność, jeśli rozmówca:

• odmawia wskazania oficjalnego adresu instytucji, którą rzekomo reprezentuje,
• prosi o podanie kodu SMS lub BLIK,
• powtarza formuły typu „trzeba działać natychmiast”,
• nakłania do instalacji oprogramowania do zdalnej kontroli ekranu.

Warto pamiętać: zaufane instytucje nigdy nie proszą o poufne dane uwierzytelniające przez telefon.

Sprawdź też: Oszuści podszywają się pod OLX!

Skuteczne zasady ochrony – porady bezpieczeństwa

1. Nie podawaj żadnych danych osobowych ani finansowych przez telefon.

Bank, urząd, platforma zakupowa czy firma kurierska nie poprosi o hasło, kod SMS lub BLIK w rozmowie.

2. Zawsze rozłącz się i zweryfikuj kontakt samodzielnie.

Jeśli ktoś dzwoni „z banku” – zakończ rozmowę i wybierz numer oficjalnej infolinii w aplikacji lub na karcie.

3. Aktywuj systemowe i operatorskie blokady spamu telefonicznego.

Wielu operatorów i systemów mobilnych oferuje filtry blokujące lub wyciszające nieznane i podejrzane numery.

4. Nie instaluj aplikacji ani oprogramowania na prośbę rozmówcy.

Szczególnie jeśli rozmowa dotyczy „pomocy technicznej” lub „potwierdzania bezpieczeństwa”.

5. Ustaw dodatkowe zabezpieczenia w banku.

Warto włączyć limity płatności, blokady szybkich transferów i dwuskładnikową autoryzację wyłącznie w aplikacji mobilnej.

6. Chroń swój numer w sieci.

Unikaj podawania go w formularzach bez regulaminu, organizatora i jasnej polityki przetwarzania danych.

Co zrobić, jeśli dane zostały podane?

1. Natychmiast skontaktuj się z bankiem i zablokuj kartę lub usługę płatniczą (o ile mogło dojść do uzyskania dostępu do rachunku bankowego).
2. Zmień hasła do wszystkich kont powiązanych z numerem telefonu.
3. Jeśli jesteś przedsiębiorcą – oceń, czy doszło do naruszenia danych klientów i czy wymaga to zgłoszenia zgodnie z przepisami RODO.
4. Zgłoś incydent odpowiednim instytucjom lub organom ścigania.

Podsumowanie

Masowa fala połączeń z zagranicznych – często podszytych – numerów to element większej kampanii oszustw telefonicznych i vishingu. Najskuteczniejsza ochrona opiera się na czterech prostych zasadach:

• nie ufać nieznanym rozmówcom,
• nie podawać danych poufnych,
• natychmiast przerywać podejrzaną rozmowę,
• zawsze weryfikować kontakt przez oficjalne kanały.

Świadomość i szybka reakcja to najskuteczniejsza bariera ochronna przed takimi atakami.

• Chcesz być na bieżąco?Odwiedź Legalniewsieci.pl – edukujemy i ostrzegamy przed zagrożeniami w sieci
• Obserwuj nasz Facebook „Legalniewsieci.pl”, by nie dać się oszukać.
• Prowadzisz e-commerce? Sprawdź wsparcie prawne kancelarii LexLab.