Zamiast wspierać rozsądną konsumpcję, rząd hamuje rozwój piwa bezalkoholowego

Projekt nowelizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości, przygotowany przez Ministerstwo Zdrowia, ma być krokiem w stronę walki z nadmiernym spożyciem alkoholu. Tymczasem – jak alarmują Browary Polskie – uderza przede wszystkim w sektor piwowarski, który w ostatnich latach konsekwentnie rozwija ofertę napojów bezalkoholowych i opowiada się za umiarkowaną i odpowiedzialną konsumpcją.

Jak podaje Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom: „Od trzech lat notuje się obniżenie wielkości spożycia napojów alkoholowych w Polsce, przede wszystkim za sprawą zmniejszania ilości wypijanego piwa.” Dlatego zdaniem piwowarów, proponowane zmiany to cios w zdroworozsądkową politykę ograniczania szkód alkoholowych i ukłon w stronę producentów mocnych trunków.

Według danych Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom, od trzech lat spożycie alkoholu w Polsce spada – głównie dzięki zmniejszeniu konsumpcji piwa. W 2024 roku przeciętny Polak wypił o litr czystego alkoholu mniej niż w rekordowym 2019 roku, a 60 procent tego spadku przypisuje się właśnie branży piwowarskiej. Jest to trend stały, wynikający zarówno z polityki podatkowej państwa (działanie tzw. mapy drogowej akcyzy), zmieniających się trendów konsumenckich, jak i silnego rozwoju segmentu produktów bezalkoholowych – zwłaszcza piwa bezalkoholowego, które stanowi realną alternatywę dla napojów alkoholowych.

Tymczasem, jak zauważają Browary Polskie, projekt ustawy całkowicie pomija najbardziej szkodliwy segment rynku – tzw. „małpki”. Małe butelki wysokoprocentowego alkoholu w ocenie jednej trzeciej Polaków stanowią główną przyczynę nadużywania alkoholu. „Po chwilowym zahamowaniu sprzedaży, segment wyrobów spirytusowych w małych pojemnościach odzyskał i umacnia swoją pozycję rynkową. Nie przeciwdziałając temu, państwo realizuje pożądany przez branżę spirytusową scenariusz rozwoju rynku alkoholowego w Polsce i postępuje w sprzeczności z nowelizowaną Ustawą, której celem jest zmiana struktury spożycia napojów alkoholowych na rzecz napojów o niskiej zawartości procentowej alkoholu.” – podkreślają autorzy stanowiska Browarów Polskich.

Szkodliwe promocje cenowe

Rynek piwa w Polsce od sześciu lat systematycznie się kurczy – w ciągu pięciu lat skurczył się o 13 proc., czyli ponad 5 mln hl. W pierwszym półroczu 2025 roku spadek sięgnął blisko 7 procent, a dane za miesiące letnie wskazują, że możliwe jest osiągnięcie dwucyfrowej dynamiki spadku konsumpcji piwa w 2025 r.

Mimo trudnej sytuacji, piwowarzy dostrzegają konieczność przeciwdziałania nadmiernemu i patologicznemu spożyciu alkoholu z wykorzystaniem efektywnych i proporcjonalnych działań. Jednym z takich rozwiązań, proponowanych w nowelizacji, jest ograniczenie promocji cenowych, które mogą skutecznie ograniczyć nadmierną konsumpcję alkoholu. Zdziwienie Browarów budzi jednak fakt, że projekt całkowicie pomija kwestię nocnej sprzedaży, uznawanej przez ekspertów i opinię publiczną za jedno z kluczowych narzędzi walki z nadmierną konsumpcją alkoholu.

Nieuzasadniony zakaz reklamy piwa

Zamiast tego, rząd chce całkowicie zakazać reklamy piwa, w tym bezalkoholowego, choć już dziś obowiązujące przepisy należą do najbardziej restrykcyjnych w Europie. Reklama piwa jest ograniczona przepisami ustawy o wychowaniu w trzeźwości i dobrowolną samoregulacją producentów.

Jak podkreślają Browary Polskie, reklama nie zwiększa spożycia alkoholu, lecz pozwala budować przewagę konkurencyjną poszczególnych marek lub wprowadzać zmiany w obrębie danej kategorii. Pomimo możliwości reklamowania piwa, jego konsumpcja systematycznie spada, a konsumpcja alkoholi mocnych nie spada, mimo iż ich reklama jest zabroniona. To potwierdza, że nie reklama jest podstawowym czynnikiem sprzyjającym wzrostowi spożycia.

Co więcej, ponad 20 procent budżetów reklamowych branży przeznaczanych jest na kampanie piw bezalkoholowych, które stanowią ok. 7 procent rynku. Zdaniem piwowarów, zakaz reklamy piwa uderzy więc przede wszystkim w rozwój segmentu napojów bezalkoholowych – jedynego, który realnie przyczynia się do ograniczenia spożycia alkoholu w Polsce.

„Nie ma uzasadnionej potrzeby zmiany regulacji dotyczących reklamowania piwa w Polsce. Obowiązujące od ponad 20 lat przepisy są racjonalnym kompromisem, a producenci korzystają z przysługujących im praw w sposób odpowiedzialny, w oparciu o rygorystyczne zasady przyjęte w ramach prawa, samoregulacji branżowej oraz firmowych kodeksów komunikacji marketingowej.” – podkreślają piwowarzy.

Odpowiedzialność zamiast populizmu

Browary Polskie deklarują poparcie dla rozwiązań, które rzeczywiście ograniczają negatywne skutki picia alkoholu – takich jak ograniczenie godzin sprzedaży alkoholu czy zakaz promocji cenowych. Jednocześnie sprzeciwiają się populistycznym propozycjom, które mogą przynieść skutek odwrotny od zamierzonego.

„Ograniczenia nakładane na piwo, także bezalkoholowe, przy nieuwzględnieniu najważniejszych czynników wpływających na nadmierne spożycie alkoholu w Polsce, tj. ‘małpki’, stoi w sprzeczności z podstawowym celem ustawy o wychowaniu w trzeźwości, zgodnie z którym polityka państwa w zakresie alkoholu powinna zmierzać do zmiany struktury spożycia napojów alkoholowych – z napojów wysokoprocentowych w kierunku napojów niskoprocentowych. To właśnie w tym kierunku powinien rozwijać się cały rynek alkoholowy – w stronę odpowiedzialności, umiarkowania i większej świadomości społecznej.” – podkreślają w swoim stanowisku piwowarzy.

Źródło zdjęcia: Depositphotos.com