Pełnomocnictwo pocztowe – kto, komu i jak może go udzielić?

Rodzaje pełnomocnictw

Pełnomocnictwo jest jednostronną czynnością prawną o charakterze upoważniającym. Przepisy Kodeksu cywilnego wyróżniają jego trzy podstawowe typy: pełnomocnictwo ogólne, do czynności zwykłego zarządu; pełnomocnictwo rodzajowe obejmujące umocowanie do określonego rodzaju czynności; pełnomocnictwo szczególne obejmujące umocowanie do konkretnej czynności prawnej.

Forma pełnomocnictwa

Pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie. Pozostałe typy pełnomocnictwa mogą być sporządzane w dowolnej formie. W sytuacji jednak, gdy do ważności czynności prawnej objętej pełnomocnictwem potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie.

Pełnomocnictwo pocztowe

Ten szczególny rodzaj pełnomocnictwa został uregulowany w ustawie Prawo Pocztowe:

Art. 38
1. Operator pocztowy może przyjąć od adresata pisemne oświadczenie o udzieleniu innej osobie pełnomocnictwa do odbioru przesyłek lub przekazów pocztowych, zwanego dalej "pełnomocnictwem pocztowym".

2. Pełnomocnictwo pocztowe obejmuje:
1) imię i nazwisko oraz rodzaj, serię i numer dokumentu ze zdjęciem potwierdzającego tożsamość osoby udzielającej pełnomocnictwa;
2) zakres pełnomocnictwa;
3) imię i nazwisko oraz rodzaj, serię i numer dokumentu ze zdjęciem potwierdzającego tożsamość pełnomocnika.
(…)

Z przepisu wynika, że pełnomocnictwa pocztowego może udzielić adresat. W jego treści powinny znaleźć się wyszczególnione dane zarówno mocodawcy (adresata) jak i pełnomocnika. Powinno także określać zakres upoważnienia – a więc jakich przesyłek ono dotyczy (np. przesyłek poleconych, paczek pocztowych, przekazów pocztowych).

Sposób udzielenia

Przepisy Prawa Pocztowego wymagają, by pełnomocnictwa pocztowego adresat udzielał w obecności pracownika operatora pocztowego w placówce pocztowej tego operatora lub, w przypadku gdy adresat nie jest w stanie poruszać się samodzielnie, w miejscu jego pobytu, okazując dokument potwierdzający tożsamość.

W praktyce oznacza to najczęściej, że adresat musi osobiście pofatygować się na pocztę. Obecność pełnomocnika nie jest przy tym wymagana. Adresat może wcześniej przygotować dokument pełnomocnictwa pocztowego (do pobrania tutaj) i wypełnić go. Jednak swój podpis pod dokumentem powinien złożyć w obecności pracownika poczty, który na tym samym dokumencie potwierdza tożsamość adresata oraz własnoręczność jego podpisu.

Czas trwania pełnomocnictwa

Pełnomocnictwo pocztowe może być udzielone bezterminowo, czyli do odwołania bądź na czas określony. Może także dotyczyć wyłącznie czynności jednorazowej.

Opłata

Wystawienie pełnomocnictwa pocztowego wiąże się z koniecznością poniesienia stosownej opłaty według aktualnego (od 1 czerwca 2018 roku) cennika usług pocztowych. W zależności od okresu, na jaki pełnomocnictwo jest udzielane, będzie to:

1. 26 zł – za pełnomocnictwo stałe
2. 8 zł – za pełnomocnictwo okresowe (za każdy miesiąc lub jego część)
3. 6 zł – za pełnomocnictwo jednorazowe

Korespondencja sądowa

Pełnomocnictwo pocztowe obejmuje także upoważnienie pełnomocnika do obioru kierowanej do adresata korespondencji sądowej. Przy czym istnieje istotna różnica w zakresie sądowej procedury cywilnej oraz karnej. Przesyłki kierowane do adresata w ramach postępowania karnego może odbierać wyłącznie adresat lub jego przedstawiciel ustawowy (§ 7 ust. 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie szczegółowych zasad i trybu doręczania pism sądowych w postępowaniu karnym z dnia 17 grudnia 2014 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 82)). Z kolei przesyłki w ramach postępowania cywilnego mogą być odbierane przez pełnomocnika dysponującego pełnomocnictwem pocztowym właściwego adresata tej korespondencji.

Zakres pełnomocnictwa pocztowego

Podkreślić na koniec należy, że pełnomocnictwo pocztowe obejmuje wyłącznie wyraźnie w nim wskazany zakres czynności związanych z odbiorem określonej korespondencji. Wypowiedział się na ten temat Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 22 listopada 2016 r., sygn. akt I ACa 898/16:

Pełnomocnik procesowy, co do zasady, nie jest upoważniony do podejmowania czynności materialno-prawnych, chyba że co innego wyraźnie wynika z udzielonego pełnomocnictwa. Tym bardziej niedopuszczalne jest przyjęcie, że pełnomocnictwo pocztowe, którego zakres jest regulowany wprost w ustawie z 2012 r. - Prawo pocztowe (obejmuje tylko odbiór przesyłek i przekazów pocztowych) zawiera upoważnienie do przyjmowania lub składania oświadczeń woli w imieniu mocodawcy.

Nie może więc być mowy o tym, by pełnomocnictwo pocztowe upoważniało jednocześnie pełnomocnika do zawierania w imieniu mocodawcy umów czy też do przyjmowania lub składania wiążących oświadczeń woli.