Nieskuteczna naprawa – kiedy można żądać zwrotu pieniędzy?

Dwie drogi postępowania reklamacyjnego

Przypomnijmy na wstępie, że zgodnie z przepisami prawa w przypadku, gdy zakupiona rzecz obarczona jest wadą fizyczną (np. zepsuła się), konsument ma do wyboru dwa sposoby postępowania. Obie drogi mają wspólny cel – zaspokojenie roszczeń kupującego. W obu przypadkach działania konsumenta można określić mianem „reklamacji” (złożenia reklamacji, postępowania reklamacyjnego).

Jednak w każdym przypadku należy zdecydować się, czy reklamacja będzie prowadzona na podstawie rękojmi, czy też na podstawie gwarancji. Dopiero precyzyjne ustalenie czy mamy do czynienia z rękojmią, czy może raczej z gwarancją zdecyduje o tym, jakie zasady znajdą zastosowanie. Dotyczy to także problemu nieskutecznej naprawy.

Nieskuteczna naprawa w ramach rękojmi

Zasadą jest, że konsument decydujący się na skorzystanie z prawa do rękojmi kieruje swoje żądania bezpośrednio do sprzedawcy. Obowiązujące przepisy prawa szczegółowo regulują, czego można żądać od sprzedawcy w przypadku wystąpienia wady fizycznej rzeczy. Chodzi o: naprawę, obniżenie ceny, wymianę rzeczy na nową oraz odstąpienie od umowy.

Jeżeli wada fizyczna rzeczy wystąpiła po raz pierwszy, sprzedawca może uwzględnić każde z powyższych roszczeń kupującego, ale nie musi. Jeżeli bowiem jest w stanie bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymienić rzecz wadliwą na wolną od wad albo ją naprawić – nie musi spełnić żądania obniżenia ceny bądź odstąpienia od umowy.

Inaczej sytuacja przedstawia się, gdy rzecz była już naprawiana, a wada fizyczna wystąpiła powtórnie. W takim przypadku każde żądanie (jedno do wyboru) kupującego musi zostać zrealizowane przez sprzedawcę. Nie może on proponować kolejnej naprawy, gdy żądanie dotyczy wymiany rzeczy na nową bądź odstąpienia od umowy (czyli zwrotu pieniędzy). Dla odstąpienia od umowy przewidziano wszakże jeden warunek – wada musi być istotna, tj. taka, która uniemożliwia wykorzystywanie rzeczy do celu, w jakim została zakupiona.

Nieskuteczna naprawa w ramach gwarancji

Inaczej przedstawia się sytuacja, gdy kupujący zdecyduje się na skorzystanie z procedury gwarancyjnej, która jest odrębnym trybem od rękojmi. Wówczas swoje żądania kieruje do gwaranta, którym jest wystawca dokumentu gwarancyjnego – najczęściej producent rzeczy. Gwarancja jest udzielana dobrowolnie i na zasadach gwaranta. Przede wszystkim tym różni się od rękojmi, że ustawodawca stosunkowo wąsko uregulował jej zasady w ogólnie obowiązujących przepisach, pozostawiając szczegółowe jej zapisy do uznania gwaranta.

Przy gwarancji nie istnieje zatem tak jak w przypadku rękojmi zasada, że po pierwszej nieskutecznej naprawie rozszerza się zakres uprawnień kupującego. Jeżeli w dokumencie gwarancyjnym nie uregulowano tej kwestii inaczej – nie ma ograniczenia co do ilości napraw wadliwej rzeczy.

Podsumowanie

Przy porównaniach uprawnień wynikających z rękojmi i gwarancji najczęściej mówi się, że w pewnych zakresach są one podobne, a w innych różnice będą wynikały ze szczegółowego porównania w danym konkretnym przypadku – w szczególności treści dokumentu gwarancyjnego. Rozpatrując problem nieskutecznych napraw nasuwa się jednak wniosek, że w razie jego wystąpienia kupującego lepiej ochronią przepisy dotyczące rękojmi, które z góry ograniczają ilość napraw do jednej – która powinna być skuteczna pod rygorem m.in. zwrotu pieniędzy.